kısa bir aradan sonra ‘filinta’ gibi bir ikonanneyle dönüyorum. uzun süredir fotoğrafların cepte beklediği güzel gözlü bir annemiz var bu kez.
sadece kendi güzel gözlü değil tabii. başarılı işlere imza atan kızı da aynı güzel gözlere sahip. haliyle insan düşünmeden edemiyor: “bu ikili aynı ofiste bir araya gelince, elbette sıkı işlere imza atılır.”
filomen tantik (ermenice: teyze) de ikonannem’de olması gereken özel isimlerden biri benim için. karolin, seyahatinin ardından ayağının tozu ile beni kırmadı ve filomen teyze’nin fotoğraflarını ulaştırdı bana. üstelik her biri için detaylı notlarıyla birlikte.
filomen teyze’nin ailesi 1963’ten itibaren her yaz sarıyer’deki yazlıklarına giderlermiş. bu kare de yazlığın bahçesinde çekilmiş. karolin “burda dergisinden kalıp çıkararak anneannem ve terzisi ren beraber dikerlemiş,” diye not düşmüş fotoğrafa. filomen teyze döneminin çocuk aktrisleri gibi çıkmamış mı?
1968, esayan kız lisesi’nde son sınıf gösterisi. öğrencilerin her biri okuldaki öğretmenlerin branşlarını simgeleyen birer kostüm giymiş. filomen teyze en önde. fırçası ve paleti elinde resim öğretmeni olmuş. üzerindeki levi’s marka pantolon ilk blue jean’i. tophane’deki amerikan pazarı’ndan almış. mont ise atalar’dan.
fotoğrafın arkasındaki notta: “profesyonellere taş çıkartacak olan amatör bizler” yazıyor.
6 aralık 1968. dört kafadar: filomen, zepür, zaruhi ve vartuş. beyoğlu balo sokak’taki foto görçek’te poz vermişler. dönemin apaçi modasının etkisindelermiş. filomen teyze’nin beresi tünel’deki şapkacılardan alınmış.
hemen eklemeli, 1942’de kurulan foto görçek bugün de var. çağa ayak uydurup başına ‘dijital’ de almış tabii.
1970. “çingene modası vardı o dönemler,” demiş filomen teyze. üzerindeki puantiyeli elbisenin kalıbı burda dergisi’nden. karolin’in anneannesi alis tantik ve terzi ren işbirliği yine.
benim annemin bazı arkadaşlarının da bu stilde saçları olan fotoğraflarına denk gelmiştim. çok enteresan. mesela türkan şoray’ın da yine böyle bir kartpostalı var, bu stilde.
acaba neden veya kimden etkilenmişler o sıralar? (kendime not: tez araştırılsın!) bir arkadaşım 1965 tarihli “i got you babe” albümündeki cher’in imajını öngördü. mümkün.
aynı sene arkadaşı kaya’nın nişanında. mekan, maçka’daki rouge et noir. bu kulübün ismini kendi annemden de duyardım. üzerindeki siyah tulum burda dergisi’nden kalıbı çıkarılıp dikilen parçalardan. ayakkabılar ise istiklal caddesi’ndeki goya’dan.
bir sonrasına, 1971’e geçiyoruz. filomen teyze kınalıada’da yazlık modunda. üzerindekiler osmanbey’deki pilavcı pasajı’ndan alınmış. bandana ise elegan mağazası’ndan.
1971’de kınalıada yine. arkadaşının ismini tam okuyamasam da fotoğrafın arkasında “eren’le tahtarevallide” yazıyor. ikisinde de yine ispanyol havası hakim.
bir başka ispanyol stili daha. terzi anehit’in diktiği fırfırlı, yırtmaçlı, iki parçadan oluşan elbise. bu tarzı ben çok iyi taşıdığını düşünüyorum. gerçek bir ispanyol kadını hissi verdi bana.
görünen o ki, filomen teyze de gençliğini dolu dolu yaşayanlardan. bu karede yeniköy’deki carlton oteli’nde bir baloda. üzerindeki ingiliz kupon kumaşından elbiseyi yine terzi anehit dikmiş. ayakkabının topuklarına ve dans figürüne dikkat çekmek isterim.
beyoğlu balık pazarı’nda, istanbul’daki ermeniler için en önemli kiliselerden biri olan üç horan’da filomen teyze’nin kuzeninin düğün günü. karedeki ufaklık karolin. hemen yanındaki kürklü hanım ise bahsi geçen meşhur anneanne alis.
filomen teyze’nin saç bandı tek kelimeyle çok yakışmış. paltoyu istiklal caddesi’ndeki oliondor mağazasından almış. süet ayakkabılar ise tanca’dan.
ve geldik yine benim favori seçtiğim kareye. 19 kasım 1982. “sabri’nin nişanında” diye not düşülmüş arkasına. aslında fotoğrafta başkaları da vardı, ama ben biraz saygısızlık edip kesmek durumunda kaldım. çünkü tüm ilginin filomen teyze’de olmasını istedim açıkçası. çizmeleri, kravatı ve saçı diyorum sadece.
verdiği bilgide çizmelerin aslında beyaz olduğunu, ama kırmızıya boyatıldığını söylemiş. palto ise titiz’den. sanırım şu ana kadar titiz’den alışveriş yapmamış anne yok gibi bir şey neredeyse.